historia

Polacy, jesteście dziwnym narodem. Nigdy nie wydaliście żadnego wartościowego człowieka, tylko nienawiść – usłyszałem kiedyś od kolegi ze studiów w Jerozolimie. Słowa te padły dawno temu. Po latach walki z izraelskim stereotypem Polaka-antysemity wydawało się, że nic takiego się już powtórzyć nie może. Nagle, w ciągu kilku dni, dekady budowania normalnych relacji legły w gruzach. Co więcej, w izraelsko-polskiej burzy wcale nie chodzi o historię.

Instytut Yad Vashem, najważniejsze miejsce upamiętnienia zbrodni Holokaustu, sąsiaduje z wojskowym cmentarzem na Wzgórzu Herzla w Jerozolimie. Tam pochowano tysiące żołnierzy poległych w wojnach toczonych przez Izrael, a w alei zasłużonych spoczywają przywódcy państwa. To sąsiedztwo symbolizuje koszmar historii Żydów w Europie i nieustaną walkę o przetrwanie na Bliskim Wschodzie.

Porośnięte niewysokimi drzewami wzgórze, rzędy prostych, wojskowych nagrobków i niedalekie pomniki ofiar Holokaustu, muzeum i aleja upamiętniająca sprawiedliwych, którzy z narażeniem życia ratowali Żydów, w dużej mierze definiują Izraelczyków. U podnóża wzgórza znajduje się też kamienny labirynt z wyrytymi nazwami zgładzonych wspólnot żydowskich. Wielu Izraelczyków znajdzie tutaj nazwy z opowieści babć i dziadków. To buduje bliską, niemal namacalną więź, która nie zanika pomimo upływu czasu.Każdą opowieść o czasach minionych można rozmieniać na drobne, zastanawiać się nad szczegółami. Profesorowie nie raz skarżyli się na pobieżną znajomość historii wśród młodych Izraelczyków, dla których druga wojna światowa jest wydarzeniem gdzieś na peryferiach Holokaustu. Nawet fakty dotyczące Zagłady nie są szczególnie dobrze przyswajane. Jednak dla zwykłego człowieka na ulicy Jerozolimy, Hajfy czy Berszewy to bez znaczenia. Ważne jest tylko proste stwierdzenie, że Izrael musi być silny i walczyć, by zbrodnie na Żydach nigdy się nie powtórzyły.

To jest też podstawowe założenie izraelskiej "polityki historycznej", którą państwo żydowskie uprawiało na długo, zanim w Niemczech nazwano i zdefiniowano to pojęcie, jako metodę wiązania propagowanej interpretacji wydarzeń z przeszłości z bieżącymi celami politycznymi.